Podział majątku wspólnego cz. 2
Udziały w majątku wspólnym jak już wcześniej wspominaliśmy (zobacz tutaj), po ustaniu wspólności małżeńskiej co do zasady są równe. Art. 43 KRO w § 2. wskazuje, że z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji. a także w § 3. ustawodawca wskazuje, że przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. – co to oznacza w praktyce?
W praktyce oznacza to, że te udziały, które co do zasady winny być ustalone jako równe mogą zostać w drodze wyjątku, na żądanie każdego z małżonków, ustalone jako nierówne – ale tylko wtedy gdy spełnią się przesłanki bądź to z § 2 lub § 3 art. 43 KRO.
WAŻNE – wniosek taki musi zostać zgłoszony przez jednego z małżonków. Legitymację także mają spadkobiercy zmarłego małżonka ale tylko wtedy gdy ich spadkodawca wytoczył przed śmiercią powództwo o unieważnienie małżeństwa, rozwód, orzeczenie separacji lub powództwo o ustalenie nieistnienia małżeństwa.
Małżonek, który wystąpi z wnioskiem o ustalenie nierównych udziałów, powinien złożyć taki wniosek jak najwcześniej aby uchronić się przed ujemnymi skutkami np. w postaci zaspokojenia się wierzycieli z udziału drugiego małżonka.
Aby wniosek o ustalenie nierównych udziałów został pozytywnie rozpatrzony, muszą się spełnić łącznie dwie przesłanki.
– Przyczynienie się w różnym stopniu przez małżonków do powstania majątku wspólnego
– Zaistnienie ważnego powodu, który uzasadniałby orzeczenie nierównych udziałów.
Przy czym warto podkreślić, że przesłanki te muszą wystąpić równocześnie i niedopuszczalna jest sytuacja, w której ważny powód może zostać pominięty przy wykazaniu przyczynienia się w różnym stopniu do powstania majątku i odwrotnie. Oznacza to, że sąd nie wyda orzeczenia o nierównych udziałach gdy nie będą spełnione łącznie powyższe przesłanki.
Niedopuszczalne jest także orzeczenie nierównych udziałów tylko w niektórych składnikach majątku.
Poprzez pojęcie przyczynienia się do powstania majątku wspólnego rozumie się całokształt starań każdego z małżonków o rodzinę i o zaspokojenie jej potrzeb. Nie tylko zalicza się wynagrodzenie z uzyskiwanego dochodu, wynagrodzenia za pracę itp. ale także wkład w wychowanie dzieci czy nakład pracy wkładany w gospodarstwo domowe. Warto w tym miejscu podkreślić, że pod ocenę także brane jest to czy którykolwiek z małżonków np. gospodarował należycie, czy nie trwonił majątku oraz czy i jaki użytek był czyniony ze wspólnych dochodów.
Zaś zaistnienie ważnego powodu oceniane jest poprzez pryzmat zasad współżycia społecznego. Nie ma konkretnej definicji ważnego powodu i należy rozpoznawać ważny powód w kontekście całokształtu sprawy. Przykładem zaś mogącym przybliżyć wykładnię ważnego powodu może być np. porzucenie przez małżonka rodziny, długotrwała separacja, czy zachowanie małżonka, które pozostawia rodzinę bez utrzymania lub partycypacji w jej utrzymaniu.
